Veel stress versnelt het natuurlijk verouderingsproces. Dit blijk uit een onderzoek onder een groep van 58 vrouwen waarvan de resultaten donderdag in het wetenschappelijke tijdschrift Science worden gepubliceerd.

Onderzoekers van de Stanford-Universiteit in Californië voerde de studie uit. Het onderzoek richtte zich specifiek op zeer stressvolle situaties en de effecten daarvan op de zogenoemde telomeren in bepaalde cellen in het immuunsysteem. Telomeren zijn de uiteinden van een chromosoom en zorgen ervoor dat bij celdeling alles goed verloopt en de nieuwe cellen identiek aan elkaar zijn. Juist deze telomeren zijn een maatstaf van leeftijd, want als ze eenmaal een minimaal niveau hebben bereikt, kunnen ze niet meer herstellen.

De wetenschappers onderwierpen de telomeren van 39 vrouwen aan veel stress. Daaruit bleek dat deze telomeren met tien jaar extra verouderen in vergelijking met die van de negentien andere vrouwen uit het onderzoek die niet aan stress blootgesteld werden.

,,Chronische stress lijkt het potentieel te hebben om het leven van cellen en in het bijzonder cellen van het immuunsysteem te verkorten. Daardoor versnelt het natuurlijke verouderingsproces”, aldus een van de onderzoekers

Volgens dr. Marios Kyriazis van de Britse vereniging voor langer leven voelen zijn patiënten zich jonger nadat ze stressverwekkende taken hebben uitgevoerd. Daarbij moet je denken aan het opknappen en herinrichten van de woonkamer binnen twee dagen, rennen om de trein, bus of het vliegtuig te halen, snel koffers pakken, tijdens de lunch even snel inkopen doen voor een uitgebreid diner, of het instellen van de videorecorder met behulp van een gebruiksaanwijzing. Daarnaast kun je ook last krijgen van stress door gedurende een bepaalde periode te weinig te eten en/of slapen. Naast deze ‘goede’ vormen van stress, blijven er ook ‘slechte’ en dus ongezonde vormen van stress bestaan. Stress is volgens Kyriazis ongezond, wanneer het te lang duurt. Ook zaken als in de file staan vallen onder ongezonde stress, omdat je daar niets aan kunt veranderen. Het blijft dus zaak om de ‘goede’ vormen van stress eruit te pikken.

Natuurlijke afweer
Maar waarom zijn de ‘goede’ vormen van stress dan wel gezond? Volgens Kyriazis heeft dat te maken met de natuurlijke afweer van de lichaamscellen. Zodra je in een stress-situatie belandt, beginnen de cellen in het lichaam en in de hersenen defect te raken. Daardoor treedt automatisch het reparatie-mechanisme in werking. Dat produceert speciale eiwitten die de schade weer kunnen herstellen.

Volgens deskundigen zijn de cellen na afloop van deze reparatie sterker dan zij waren voordat de stress-situatie begon. Dat komt omdat de eiwitten krachtiger zijn dan eigenlijk nodig is. Maar dit herstelmechanisme wordt trager vanaf ongeveer het 35ste levensjaar. volgens Kyriazis kun je dit vertragingsproces verminderen door te oefenen. Met andere woorden: door ‘goede’ stress-situaties op te zoeken. Het komt volgens hem op hetzelfde neer als oefenen om je spieren sterk te maken: je zoekt dan namelijk beweging op.

Kyriazis waarschuwt wel dat alleen het juiste type en de juiste hoeveelheid stress heilzaak is. ‘Goede stress’ is van korte duur, matig stimulerend, gevarieerd en moet een gevoel geven dat er iets gepresteerd is.

Op het congres werd ook een onderzoek gepresenteerd van Professor Suresh Rattan van de universiteit van Aarhus in Denemarken, over de relatie tussen huidcellen en stress. Hij stelde huidcellen tweemaal een uur per week bloot aan een temperatuur van 41 graden (vergelijkbaar met koorts). Dat bleek antiverouderend te werken. De cellen bleven beter in vorm en werden minder aangetast door ultraviolette straling.

Chronische stress
Eind vorig jaar publiceerde het wetenschappelijke tijdschrift Science nog de resultaten van een onderzoek onder 58 vrouwen, waaruit bleek dat een stressvol bestaan het verouderingsproces juist versnelt. Deze conclusie lijkt haaks te staan op die van de Britse wetenschappers.

Echter, bij het onderzoek van vorig jaar hebben de (Amerikaanse) wetenschappers de vrouwen onderworpen aan chronische (dus langdurige) stress-situaties. En die zijn, ook volgens dr. Marios Kyriazis, juist ongezond. Het lijkt er dus op dat kortdurige stress het verouderingsproces vertraagt, terwijl langdurige stress dit juist versnelt.

Positief groeiproces
Stressdeskundige Ad Vingerhoets van de Universiteit van Tilburg is niet verbaasd over de uitkomst van het Britse onderzoek. “Stress is inderdaad niet puur negatief”, vertelt hij desgevraagd aan Planet Internet. “Het is onderdeel van een positief groeiproces. Het lautert je. Kinderen die nooit zijn blootgesteld aan een stressvolle situatie, zullen over het algemeen later ook minder stress-bestendig zijn.”

Dat stress door veel gezondheidsdeskundigen als puur negatief wordt benaderd, is volgens Vingerhoets vooral te wijten aan het feit dat de definitie van het woord ‘stress’ vaak niet duidelijk is. “Stress wordt soms zelfs een ziekte genoemd, maar dat is het helemaal niet. Stress is eigenlijk een toestand die optreedt wanneer de draaglast groter is dan de draagkracht. Dat kan dus ook een uitdaging zijn.”

Vingerhoets onderschrijft de conclusie dat je moet oppassen voor stress-situaties die langdurig en oncontroleerbaar zijn. Die kunnen juist het omgekeerde effect hebben en het verouderingsproces versnellen

De geur van pepermunt en kaneel helpt tegen agressiviteit in het verkeer. Automobilisten die aan deze geuren worden blootgesteld, maken zich minder zorgen, zijn minder gefrustreerd en zij voelen zich alerter en minder vermoeid. Dat betekent dat voor hen het risico van ongevallen op langere reizen kleiner wordt, schreef The Sunday Times. ,,De geur van pepermunt en kaneel leidde tot een vermindering van het frustratieniveau van de bestuurder, waardoor de aandrang tot verkeersagressie daalt”, zei psycholoog Bryan Raudenbusch van de de Wheeling Jesuit University in de Amerikaanse staat West Virginia tegen de krant.

Hij vertelde dat ook is aangetoond dat bepaalde geuren juist een negatief effect kunnen hebben op de stemming van de bestuurder, ‘zoals zweetsokken’.